Եթե մեռնե՜լ... Թո՛ղ որ մեռնեմ հուր-կայծակից՝ Միանգամի՛ց, մի վայրկյանո՛ւմ, հանկարծակի՛, Այնքա՜ ն արդար, խղճիս ձայնին մի՛շտ ունկընդիր, Որ՝ համաձայն բիբլիական հին լեգենդին՝ Հանգիստ անցնեմ և ասեղի նեղլիկ ծակից...
Եթե մեռնե՜լ... Թող սպանվե՛մ, թող կործանվե՛մ Այնպես ապրած և բան արած, Որ նորածին մանուկների տեսքով նորից վերածնվեմ՝ Իմ անունո՛վ կնքեն նրանց... Եթե գամվել՝ փարոսի՜ պես, Արնաքամվել՝ հերոսի՜ պես, Ու քրքրվել՝ դրոշի՜ պես...
Եթե մեռնե՜լ... Բայց առայժմ ապրե՛լ է պետք:
ՂՈՂԱՆՋ ՈՐԲՈՒԹՅԱՆ
Իր ժողովրդի զավակն իսկական` Ժողովրդի պես ինքն էլ որբ մնաց. Նա նույնիսկ չկար և մի տարեկան, Երբ… Մայրը գնաց:
Ա՜խ, եթե գնաց` Նրա լույս հոգին թող որ համբառնա, Արժանի դառնա Իր հավատացած երկնային գահին:
Բայց ինչո՞ւ գնաց Հայոց Թագուհին:
Մնար Ու ծիծ տար Իր Սողոմոնի՛ն – մեր Կոմիտասի՜ն: Մնար Ու հոգար Իր մինուճարի՜ - իր որդո՛ւ մասին:
Մնար ու նրան մայրություն աներ. Հուսահատության, տրտմության պահին Նրա ճակատի Ամպերը վաներ, Նախ` նրա ոտի Ու հետո` սրտի Փշերը հաներ:
Մնար, որ հետո, Շա՛տ ու շատ հետո, Երբ որդին քայլեց մութ արահետով, Որ անդարձ եղավ ու եղավ անել, Թերևըս նա իր մայրական սրտով Իր մինուճարի Ու մեր հանճարի Սև ցավը տաներ…
Մնար, որ նրան մի ողջ ժողովուրդ "Մեծ մա՛յր” անվաներ, "վեհամա՜յր” կոչեր. Մի ողջ ժողովուրդ սուրբ ձեռքը նրա Իր բերնին տաներ, Փեշե՜րը պաչեր…
Մնա՛ր… Չմնա՜ց:
Գեթ հայրը մնար… ……Բայց նա էլ գնաց. Երբ որդին չկար դեռ տաս տարեկան: Իր ժողովրդի պես նա որբուկ մնաց: Նա մնաց անտուն, մնաց բնավեր: -Տո լաճ տնավե՛ր... Եղավ անդադար, եղավ քնավեր: -Տո լաճ տնավե՛ր…
Գրկանոց հասակ, վիրավոր սրտիկ, Աչքերում` արցունք, ճակատին` քրտինք, Աշնան պաղ քամուն և ձմռան ցրտին Որբուկն ո՞ւր մնա, որբուկն ո՞ւր գնա, Որտե՞ղ տաքանա, ո՞ւմ թոնրան շրթին: -Տո լաճ տնավե՜ր...
Որբուկի սիրտը` ապակի փշուր, Ա՜խ, դրսից կարմիր – ներսից փուշ մասուր, Որբը` մոլոր գառ, աշխարքը` մսուր, - Ո՞վ նայի վրան կամ ո՞վ տա նրան Մի պատառ ժպիտ, շոյանք մի փշուր: -Տո լաճ տնավե՜ր…
Դռնեդուռ երգեց – ձայնը` կլկլան, Բերանն էր կերգեր, աչքերը կուլան: Դունչիկից կելներ ծխի տակ քուլան,- Սրտիկն էր էրվում, չէր տեսնում ոչ ոք: Ցավերն էին փուքս, անձիկն էր քուրան… -Տո լաճ տնավե՜ր...
Երկու ձիգ տարի նա այսպես պիտի Ման գա երգելով ու շուրջը դիտի, Մի հացի հույսով կամ մի հավկիթի, Միտքը` հազար տեղ, աչքը` մի կետի... Սկիզբըդ խոց էր, վերջըտ` ո՞վ գիտի… -Տո լաճ տնավե՜ր…
Իսկ դու ուրիշինն ես, Իսկ դու ուրիշինն ես, Դու´ - ուրիշի՛նը։
Դու´, իմ հարազա՛տը, Մոտի՛կ հարազատը, Եվ – ուրիշի՛ն... Ա՛խ, ուրիշին թող որ մեկ ուրիշը լիներ, Չէ՞ր կարելի, ասա´։ Ա՛խ, դու այդ ինչպե՞ս ես ուրիշինը եղել, Իմ սիրելի՛, ասա´...
Եվ նա ով է՝ գիտե՛մ։ Պարզ է. նա ո´չ կարիճ, Եվ ո´չ էլ իժ է նա։ Գուցե վատ չէ այնքան, Գուցե լավն է անգամ, Բայց քեզ համար օտա՛ր – ուրի՛շ է նա...
ՀԱՎԱՏՈՒՄ ԵՄ
Հաճախ սիրում եմ, Երբ մարդկայնորեն սիրտս գերում են։ Հաճախ լռում եմ, Երբ ճիշտ ասածս դիտմամբ ծռում են: Նաև խղճում եմ, Եթե զղջաում են։ Հիասթափվում եմ, Եթե խաբվում եմ։ Նաև ատում եմ, Եթե ստում են։ Բայց ամենի՛ց խոր Ես հավատում եմ: Ո՛չ միայն գիտեմ. Ես հավատում եմ Երկնի բացխուփիկ քողարկությանը, Օվկիանոսների հավերժ կրկնվող խաղարկությանը, Հավք ու թռչունի անբեկանելի ձվարկությանը։ Ո՛չ միայն գիտեմ. Ես հավատո՛ւմ եմ, Որ անհնար Է արևը բանտել, Երկնակամարի զարդերը քանդել, Խմորի նման հունցել ու գնդել Կապույտը ծովի, Ատելի լուսնին բռնել վռնդել Երկնքից ծավի... Ինչո՞ւ թաքցնեմ. Ես ճանաչում եմ ու գիտեմ մարդուն: Ի~ նչ ասես չկա նրա փակ սրտում։ Գիտի կործանե՛լ, Բայց և... գո~րծ անել, Մատնություն գրած նո՛ւյն իր ձեոքերով՝ Աշխարհը լցնել շռայլ բերքերով: Նույն այդ ձեռքերով` Ե՛վ ճրագ մարել, Եվ խարույկ վառել: Նու՛յն այդ ձեռքերով` Ե՛վ դանակ խրել, Ե՛վ վեպեր գրել։ Նա գիտի զարկե՛լ Ու զրկե~լ գիտի, Բայց գիտի գրկե՛լ Ու փրկե~լ գիտի։ Նա գիտի կեղծե՛լ Ու սրբապղծե՛լ, Առավել ևս՝ Գիտի ստեղծե~լ։ Ես նրան հաճախ դատափետում եմ, Երբեմն նրան նույնիսկ ատում եմ, Բայց, ամենից շատ, խոր հավատո~ւմ եմ։ Ես հավատում եմ նրա բնության ո՛չ թերությանը` Ստորությա՛նը Ու չարությա՛նը, Այլ խորությա~նը Ու բարությա~նը. Ոչ ծերությանը, Այլ նորությա՛նը՝ Զավակի տեսքով անվերջ կրկնվող այդ հարությանը,- Ես հավատում եմ կենդանի մարդուն, Առավել` նրա ծնվելիք որդուն ։ Ես ավատում եմ նրա անուրջին. Նա որտեղ որ է Մարս Էլ կթռչի,– Նոր Է սկսում տիեզերական ճամփորդությունը։ Եվ Վեներայի լանջին կկառչի,— Ես գիտեմ նրա տղամարդկային շանորդությունը... Ես հավատում եմ նրա ծով խելքին Եվ նույնիսկ՝ նրա հոտառությանը, Ամե~ն ինչ տեսնող աչքերի ցոլքին Եվ նույնիսկ՝ նրանց մթարությանը։ Ես հավատում եմ նրա մատների Հար անհատնելի ճարտարությանը, Նրա ոտների արդարությանը. Մինչն իսկ եթե ճամփից էլ հանեն՝ Էլի~ ճար կանեն, Տե՛ղ կհասցնեն... Ես հավատում եմ հավատի~ն մարդու` Իմ ա՛յս հավատին...
Միևնույն է, թե հիմա որտեղ ես մաշում Քո կոշիկները նրբին և քո սիրտը ժանտ, Իսկ ես այն օրն եմ միայն անմոռաց հիշում, Երբ սիրով եմ անվանել քեզ >։
Աներևույթ մի շղթա, ինչ–որ ամուր թել, Որի ցավն եմ սրտիս մեջ ես զգում հանկարծ, Ինձ կապել է քո բախտին, թեկուզ մենք արդեն Անջատված ենք իրարից, զատված ենք անդարձ։
Մոռացել եմ ամեն ինչ, ինչ սիրտ է մաշում, Ինչ կոպտորեն եղծում է պատկերդ գերող, Ու մտքիս մեջ քեզ նորից անեղծ եմ հիշում, Որ քեզ մտքով փայփայեմ սիրող ձեռքերով...
Բայց մոտիկից, ես գիտեմ, ողջը կցնդի, Ողջն անիմաստ կդառնա խաղով քո հիմար,– Դու հեռվի~ց ես հարազատ սիրող իմ սրտին, Ես պատրաստ եմ լոկ հեռվու՛մ ապրել քեզ համար...
Գիտեմ՝ այստե՛ղ, ինչ–որ տեղ ինձ մո՜տ են մաշվում Քո կոշիկները նրբին ու քո սիրտը ժանտ, Բայց և գիտեմ... Ու հեռվից, հեռվում եմ հաշվում Քեզ վերստին սիրելի, նորից հարազատ...
| 
